Όλα όσα πρέπει να γνωρίζεις για την καλλιέργεια της ντομάτας

Η ντομάτα είναι ετήσιο φυτό το οποίο καλλιεργείται για τον βρώσιμο καρπό του, έχει περίοδο καλιέργειας 5 ή και λιγότερους μήνες και καταγωγή τη ΝΑ Αμερική.

Στην περιοχή της Νοτιού Αμερικής εκτός από το καλλιεργούμενο είδος Solanum lycopersicum (προγενέστερη βοτανική ονομασία: Lycopersicon esculentum) συναντώνται ως αυτοφυή και αρκετά άλλα είδη του γένους Solanum τα οποία συνήθως χαρακτηρίζονται ως αγριοτομάτες.

Αξιοσημείωτο είναι να αναφερθεί η διατροφική αξία της ντομάτας καθώς ως λαχανικό είναι απαραίτητο για τον ανθρώπινο οργανισμό επειδή εμπεριέχει πολλές βιταμίνες, αντιοξειδωτικές ουσίες, ανόργανα άλατα (κάλιο, μαγνήσιο) και ινώδεις ουσίες χρήσιμες για το πεπτικό σύστημα.

Κλίμα

Η ντομάτα είναι ένα κηπευτικό που καλλιεργείται τους θερμούς μήνες, αρέσκεται στις υψηλές θερμοκρασίες και στην ξηρασία, ενώ είναι ευαίσθητο στον παγετό.Η ιδανική θερμοκρασία ανάπτυξης είναι 25 - 30 βαθμούς κελσίου την ημέρα και 16-20 βαθμούς κελσίου τη νύχτα, έχει ανάγκη τουλάχιστον 80 ημέρες χωρίς παγετό για να ολοκληρώσει την παραγωγή της. Η ανάπτυξη του φυτού διακόπτεται όταν η θερμοκρασία είναι πάνω απο 35 βαθμούς κελσίου!

Έδαφος

Το κατάλληλο χώμα για την ντομάτα είναι το αμμοπηλώδη και πηλοαμμώδη αλλα γενικά μπορεί να καλλιεργηθεί με επιτυχία σε ποικιλία εδαφών. Το pH πρέπει να είναι μεταξύ 6 και 6,5. Υψηλότερο η χαμηλότερο pH δημιουργεί τροφοπενίες και τοξικότητες. Σχετικά με το έδαφος θα πρέπει να δωθεί προσοχή στη παρουσία παθογόνων (μυκήτων, νηματωδών, παθογόνων κ.α.). H απολύμανση, η χρήση ανθεκτικών ποικιλιών στα παθογόνα και οι εμβολιασμένες ποικιλίες σε ανθεκτικά υποκείμενα αποτελούν λύση για τα παθογόνα. Πολύ σημαντική η αμειψισπορά για τέσσερα χρόνια δηλαδή να αποφεύγεται η φύτευση τομάτας μετά απο ντομάτα, πιπεριά, πατάτα και μελίτζάνα.

Λίπανση

Το έδαφος πρέπει να περιέχει υψηλά επίπεδα οργανικής ουσίας (κοπριά), η ικανοποιητική ποσότητα φωσφόρου πρέπει να διατηρείται σε όλη την καλλιεργητική περίοδο το ίδιο ισχύει και για το κάλιο το οποίο βοηθάει για την καλή ποιότητα των καρπών, το άζωτο οδηγεί σε βλαστική ανάπτυξη αλλά υψηλές ποσότητες αζώτου προκαλούν ζωηρή βλάστηση και μειωμένη καρποφορία. Σύνθετα λιπάσματα που χρησιμοποιούνται για την καλλιέργεια της τομάτας είναι το 20-10-10, 15-15-15, 14-22-9, 12-12-17 και το complesal ή κάποιο βιολογικό λίπασμα αν πρόκειτα για βιολογική καλλιέργεια. Όσον αφορά τα ιχνοστοιχεία δεν συνίσταται η εφαρμογή αν δεν υπάρχουν τροφοπενίες επειδή παρατηρούνται τοξικότητες μετά τη χρήση αυτών.

Εποχή σποράς

Στο σπορείο η σπορά για πρώιμη καλλιέργεια ξεκινά το Δεκέμβριο ενώ για κανονικές καλλιέργειες η σπορά συνεχίζεται μέχρι τον Μάρτιο ή και τον Αύγουστο για φθινοπωρινή παραγωγή. Η μεταφύτευση με φυτώριο ντομάτας γίνεται στις αρχές Φεβρουαρίου για πρώιμη καλλιέργεια και συνεχίζεται μέχρι αρχές Σεπτεμβρίου για όψιμη καλλιέργεια.

Φυσιολογικές ανωμαλίες στον καρπό

Σχίσιμο η σχάσιμο του καρπού

Στην ντομάτα συχνά παρατηρούνται φυσιολογικές ανωμαλίεςστον καρπό ανάμεσα σε αυτές είναι το σχίσιμο η σχάσιμο του καρπού όπως φαίνεται και στην εικόνα. Αυτό εμφανίζεται κυρίως με την άνοδο της θερμοκρασίας και όσον πλησιάζει ο καρπός την ωρίμανση. Για να μειωθεί αυτή η ανωμαλία συνίσταται το συχνό πότισμα με λιγότερο νερό και να συγκομίζεται ο καρπός με το που εμφανίζεται το κόκκινο χρώμα.

Ξηρή σήψη κορυφής

Επίσης η ξηρή σήψη κορυφής προκαλείται είτε απο έλλειψη ασβεστίου στο έδαφος είτε από το νερό που αφαιρούν τα φύλλα από τους καρπούς. Για την αντιμετώπιση αυτού του προβλήματος συνίσταται η διατήρηση ικανοποιητικών ποσοτήτων ασβεστίου στο έδαφος, συχνότερα ποτίσματα και ψέκασμα με διάλυμα 1% CaCl2.

Εχθροί και ασθένειες

Περονόσπορος

Για την αντιμετώπιση του περονοσπόρου συνίσταται η καταστροφή φυτών εθελοντών δηλαδή φυτών που φιλοξενούν το παθογόνο, η αποφυγή καλλιέργειας τομάτας κοντά σε πατατοφυτείες, η απομάκρυνση και καταστροφή υπολειμμάτων καλλιέργειας, η φύτευση υγιών φυτών και τέλος η χρήση ανθεκτικών ποικιλιών. Υπάρχει και ο χημικός ψεκασμός με προστατευτικά μυκητοκτόνα όπως είναι τα χαλκούχα αλλά και διασυστηματικά μυκητοκτόνα.

Ωίδιο

Για την καταπολέμηση του ωιδίου γίνονται προληπτικές θεραπείς με θείο σε μορφή σκόνης όταν η θερμοκρασία είναι μικρότερη απο 28 βαθμούς κελσίου. Αν ο μύκητας εγκατασταθεί απαιτείται η χρήση διασυστηματικού μυκητοκτόνου κάθε 20 μέρες.

Αλτερναρίωση

Για την καταπολέμηση της αλτερναρίωσης θα πρέπει να απομακρύνονται και να καταστρέφονται υπολείμματα καλλιέργειας, τα φυτά εγκατάστασης να είναι υγιή, να εφαρμόζονται προληπτικοί ψεκασμοί με δραστικές ουσίες όπως iprodione, dichlofluanid, να γίνεται ισορροπημένη λίπανση και τέλος να χρησιμοποιούνται ανθεκτικές ποικιλίες.

Κλαδοσπορίωση

Για την αντιμετώπιση της κλαδοσπορίωσης θα πρέπει να απομακρύνονται και να καταστρέφονται τα υπολείμματα καλλιέργειας, το πότισμα θα πρέπει να γίνεται νωρίς το πρωί,θα πρέπει να γίνεται χρήση ανθεκτικών ποικιλιών, και τέλος πρέπει να γίνονται προληπτικοί ψεκασμοί με χημικά σκευάσματα δυο φορές τον μήνα.

Έλκος στελεχών

Για την καταπολέμηση αυτού του παθογόνου συνίσταται η ξερίζωση μαζί με το ριζικό σύστημα όλων των ασθενών φυτών, η καταστροφή των ζιζανίων και των υπολειμμάτων της καλλιέργειας, και τέλος οι προληπτικοί ψεκασμοί δυο φορές το μήνα με βενζιμιδαζολικά.

Τεφρά σήψη-Βοτρύτης

Για την καταπολέμηση του βοτρύτη συνίσταται η μείωση της υγρασίας με καλό αερισμό των φυτών, η απομάκρυνση και καταστροφή φυτών απο προηγούμενες καλλιέργειες, και τέλος προληπτικοί ψεκασμοί κάθε εβδομάδα με διασυστηματικά η προστατευτικά σκευάσματα.

Έντομα

• Σιδηροσκώληκες-> Προσβάλλουν νεαρά φυτά στο λαιμό και λίγο πιο κάτω αντιμετωπίζεται με απολύμανση και με ριζοπότισμα.

• Αφίδες-> Οι αφίδεσ προσβάλλουν φύλλα και νεαρούς καρπούς και καταπολεμούνται με εντομοκτόνα και ειδικά αφιδοκτόνα.

• θρίπες-> Προσβάλουν φύλλα και μπορούν να μεταδώσουν ιώσεις καταπολεμούνται με εντομοκτόνα.

• Φυλλορύκτης-> Προκαλεί στοές στο μεσόφυλλο και αντιμετωπίζεται με εντομοκτόνα.

• Τετράνυχος-> Προσβάλει τα φύλλα και αντιμετωπίζεται με ακαρεοκτόνα-εντομοκτόνα.

• Αλευρώδης-> Προσβάλει τα φύλλα και καταπολεμείται με κολλητικές παγίδες κίτρινου χρώματος και εντομοκτόνα.

• Τούτα-> Προσβάλλει φύλλα και καρπούς και καταπολεμείται με παγίδες και εντομοκτόνα.

• Γυμνοσάλιαγκες και σαλιγκάρια-> προσβάλλουν φύλλα και καρπούς και καταπολεμούνται με δηλητηριώδη δολώματα.
  

Πηγές άρθρου

Επιστημονικό σύγγραμμα: Η τεχνική της καλλιέργειας των υπαίθριων κηπευτικών Χρίστος Μ. Ολύμπιος ομότιμος καθηγητής κηπευτικών καλλιεργειών Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών.

Αρθρογράφος

Ζαραϊδώνης Εμμανουήλ (Υποψήφιος Διδάκτωρ Γ.Π.Α)